Owady nie mają takiej prasy jak ptaki, ale też nie uciekają tak szybko jak one i można je spokojnie sfotografować. Do tego są najbardziej zróżnicowaną gatunkowo gromadą zwierząt i występują praktycznie w każdym środowisku lądowym i wodnym. Tyle teorii, a teraz praktyka. Wczoraj w Zespole Przyrodniczo-Krajobrazowym Szopienice-Borki odbył się spacer przyrodniczy tropem owadów. Wydarzenie zorganizowali aktywiści Śląskiego Ruchu Klimatycznego.
Owady są wszędzie
Na wydarzenie, w przeciwieństwie do poprzednich zebrała się mała grupa osób. Organizator się zmartwił, jednak szybko okazało się, że to pozytywna wiadomość. Owady nie lubią tłumów i trudno by je było wtedy spokojnie obserwować. Wędrówkę ich śladem prowadzi Karol Wałach, student drugiego roku programu Environment protection management na Uniwersytecie Jagiellońskim. Karol nie jest stąd i nie zna Katowic, ale nie ma to większego znaczenia. Potrafi rozpoznać prawie wszystkie owady prócz ważek. Używając specjalnej siatki zbiera to co siedzi na roślinach i w pełnym słońcu. Następnie po kolei wyciąga pozwalając im spokojnie odlecieć lub zeskoczyć z jego dłoni. W ten sposób grupa dowiaduje się jak wyglądają pluskwiaki i chrząszcze, czym różni się rodzimy gatunek biedronek od tych azjatyckich, czy o taszczynie który poluje na pszczoły miodne. Tego ostatniego lepiej poobserwować na jakimś kwiatku i nie niepokoić.
Owady mogą się stresować
Karol bardzo delikatnie podchodzi do łapania owadów. Pokazuje nam jak bezpiecznie dla nich i siebie je łapać. Trzeba delikatnie przyłożyć dłoń do ziemi, a potem równie delikatnie ją otworzyć. Większość z nich nie zrobi nam krzywdy, nie ugryzie. Chodzi o to, aby ich nie uszkodzić i dać im dalej żyć. Demonstruje też, jak złapać chrząszcza w celu pokazania jego budowy, ale to już dla wtajemniczonych. Przy okazji dowiadujemy się, że nawet owady przeżywają stres.
Usłyszeć śpiew koników polnych
Organizatorzy prowadzą nas do prawdopodobnie jakiegoś boiska z piaskowym podłożem. Teren jest suchy i zarośnięty trawą. To prawdziwa gratka dla fascynatów chrząszczy i koników polnych. Do tego jak wskazuje prowadzący, takich miejsc nie lubią kleszcze – podłoże jest zbyt suche.
Czy wiecie ile gatunków koników polnych i jakie każdy z nich wydaje dźwięki? Wprawne ucho może je rozpoznać i podzielić. Albo, że śpiewają tylko samce. Samce są też bardziej kolorowe. W przyrodzie wszystko ma swoje uzasadnienie, nawet to.
Ingerencja człowieka w przyrodę nie zawsze jest potrzebna
W spacerze uczestniczy Szymon Kuś, aktywista zajmujący się obserwacja ptaków. Dwa tygodnie temu prowadził spacer ornitologiczny w rejonie Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego Szopienice-Borki, ten także współorganizuje. Co jakiś czas schodzimy z trasy, żeby zobaczyć ptaki miejskie. W tym miejscu gniazdują rybitwy, mewy śmieszki. Dowiadujemy się też o przykrej historii. Otóż nad stawem Hubertus 2 gniazdował bąk zwyczajny, jednak po usunięciu roślinności wodnej przez zarządzających trakcją kolejową już nie wrócił w to samo miejsce. Szymon wspomina, że takie prace warto konsultować z specjalistami i na przykład nie likwidować wysepek w zbiornikach wodnych. Przechodzimy obok topoli osikowych, które w powszechnej świadomości są niewiele warte i można je wycinać. To błąd, drewno topoli jest dość miękkie i swoje dziuple tworzą tam dzięcioły zielonosiwe i zielone.
Edukacja przez własny przykład
W drodze widzimy ludzkie popiknikowe pozostałości, śmieci. Przykre. Były tu organizowane akcje sprzątania ze Śląskiego Ruchu Klimatycznego, czy Stowarzyszenia Wolnej Herbaty. Czy skuteczne? Ciężko stwierdzić, tak jak i czy wszystkie domki dla owadów zapylających lub budki lęgowe dla ptaków są dobrze wykonane i powieszone. Jednak mimo wszystko ważne jest, aby próbować zmieniać w otaczającą rzeczywistość. Rozmawiać, konsultować i edukować. Każde działanie budzi zainteresowanie. A do tego niezbędni są miejscy aktywiści.
