Zamiast protestować przeciw kolejnej wycince drzew, aktywiści z Pszczyny przekonali władze do powołania zespołu do ochrony dziedzictwa przyrodniczego. Na terenie Zagłębiowsko-Górnośląskiej Metropolii pojawiły się brajlowskie oznaczenia na przystankach autobusowych i tramwajowych. W Opolu rodzice zaczęli dążyć do utworzenia szkoły dla dzieci ze spektrum autyzmu. To przykładowe zmiany zainicjowane przez uczestników ogólnopolskiej akcji Masz Głos Fundacji Batorego, które zostały docenione Nagrodami Super Samorząd i Super Głos. W tym roku jury przyznało także Nagrodę Specjalną dla społeczności Międzyrzeca Podlaskiego za pomoc uchodźcom z Ukrainy. Niestety, tym razem Katowice nie zostały nagrodzone, choć nominacje to też wyróżnienie.
Laureaci zostali wybrani z grona 180 uczestników ubiegłorocznej edycji akcji Masz Głos, która od 17 lat pomaga społecznikom i władzom samorządowym w całej Polsce rozwiązywać lokalne problemy poprzez dialog i partnerską współpracę. Inicjatywa Mieszkańców Osiedli Kokociniec i Sadyba oraz władze Katowic zostały nominowane do nagrody Super Samorząd za uporządkowanie i oczyszczenie unikatowego terenu przyrodniczego Doliny Potoku Kokociniec. Tym razem jednak nie udało się zdobyć nagrody.
„W 2022 roku środowiska lokalne wyszły z pozycji petentów, fazy załatwiania prostych spraw i śmiało wkroczyły na scenę lokalnego życia, upominając się o partnerskie zarządzanie. Dostrzegam tutaj wspięcie się na wyższy poziom partycypacji społecznej” – mówi Jerzy Stępień, który zasiada w gronie jurorów nagrody Super Samorząd obok Edwina Bendyka, Olgi Gitkiewicz, Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz i Bartosza Węglarczyka.
„Czasy kryzysu pokazały, że organizacje społeczne często dysponują większą wiedzą o problemach, niż lokalne struktury władzy. Na szczęście druga strona otwiera się na tę wiedzę i potrafi wspólnie z mieszkańcami budować system odpowiedzi na ich potrzeby”– mówi Edwin Bendyk, prezes Fundacji im. Stefana Batorego.
Nagrodę Super Samorząd otrzymały organizacje społeczne i nieformalne grupy mieszkańców oraz władz samorządowych, które w tandemie i po partnersku współpracowały przy realizacji oddolnych inicjatyw poprawiających funkcjonowanie lokalnych społeczności.
Laureaci nagrody Super Samorząd 2022:
Stowarzyszenie Pszczyna Miasto Zielone i Zarząd Powiatu Pszczyńskiego za powołanie i skuteczne działanie zespołu opiniodawczo-doradczego do spraw ochrony dziedzictwa przyrodniczego i zrównoważonego rozwoju ziemi pszczyńskiej „Drzewa dla Pokoleń” (woj. śląskie).
Fundacja Transgresja i Zarząd Transportu Metropolitalnego za wdrożenie zmian w organizacji transportu publicznego w Metropolii Zagłębiowsko-Górnośląskiej pod kątem potrzeb osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi (woj. śląskie);
Stowarzyszenie Aktywizacji Młodych, Samorząd Uczniowski ZSP w Rożnowie i władze Gminy Oborniki za organizację pierwszej Sesji Dialogu (woj. wielkopolskie);
Fabryka Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława” i władze Miasta Iława za organizację dialogu z mieszkańcami o lokalnych problemach w formie cyklu Śniadań Obywatelskich (woj. warmińsko-mazurskie);
Młodzieżowa Rada Gminy Jabłonny i władze Gminy Jabłonna za przygotowanie i przeprowadzenie przez młodzież konsultacji społecznych dotyczących zielonego terenu w gminie z udziałem różnych grup mieszkańców (woj. lubelskie);
Nagroda Specjalna
W wyjątkowo trudnym roku, w którym odczuwaliśmy jeszcze skutki pandemii, zaczęła się wojna w Ukrainie. Mieszkańcy wielu polskich miejscowości po raz kolejny udowodnili siłę społeczeństwa obywatelskiego. Jury Nagrody Super Samorząd przyznało w związku z tym Nagrodę Specjalną. Otrzymała ją społeczność samorządowa Międzyrzeca Podlaskiego, która do pomocy uchodźcom podeszła nie tylko z wielką empatią, ale w sposób pozwalający wykorzystać energię różnych środowisk i ochotników. Było to możliwe dzięki otwarciu się lokalnych władz i urzędników – w szczególności wiceburmistrza Pawła Łysańczuka odpowiedzialnego za koordynację działań punktu humanitarnego – na partnerską współpracę z formalnymi i nieformalnymi grupami mieszkańców. Stanowiło to duże wyzwanie, ponieważ systemy zarządzania kryzysowego zwykle nie uwzględniają potencjału organizacji i grup ochotników, ale zwiększyło skuteczność działań.
„W Międzyrzecu Podlaskim zamiast wielu małych, rozproszonych i nieskoordynowanych działań, różne środowiska, ochotnicy i urzędnicy, włączyli się do jednej, wspólnej, dużej inicjatywy pomocy, i to wszystko w sytuacji trudnej emocjonalnie, w małym mieście, które nie otrzymało żadnego wsparcia z zewnątrz. To robi wrażenie” – komentuje Anna Dąbrowska, współzałożycielka Lubelskiego Komitetu Pomocy Ukrainie i jedna z koordynatorek akcji Masz Głos.
Mieszkańcy mają głos
Nie wszędzie partnerska współpraca organizacji z władzami samorządowymi układa się tak dobrze, ale są miejsca w Polsce, w których mieszkańcom nie brakuje wytrwałości, aby nawet wtedy dążyć do zmian w swoim otoczeniu. Świetnie określają palące potrzeby mieszkańców, są konsekwentni, potrafią znaleźć nieoczywiste rozwiązania problemów, a przy tym zmobilizować innych do współpracy. Za to właśnie sześć grup lokalnych otrzymało Nagrodę Super Głos. Laureatów wybrali eksperci organizacji społecznych z dużym doświadczeniem, które od lat współpracują z Fundacją im. Stefana Batorego: Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides, Fundacja Aktywności Lokalnej, Stowarzyszenie Homo Faber, Fundacja Laboratorium Badań i Działań Społecznych SocLab, Stowarzyszenie Rozwoju Inspiracje.
Laureaci nagrody Super Głos 2022:
Inicjatywa Gorzów dla Drzew z Gorzowa Wielkopolskiego za opracowanie raportu i mapy drzew, które pomogą usprawnić zarządzanie zielenią w mieście (woj. lubuskie);
Sołectwo Ustronie Morskie – Komisja Dialogu Społecznego ds. Kształtowania Zieleni i Ochrony Przyrody za uratowanie alei lipowej przed wycinką (woj. zachodniopomorskie);
Stowarzyszenie Mieszkańców dla Trzebnicy za przygotowanie projektu uchwały dotyczącej zasad i sposobu przeprowadzania konsultacji społecznych w gminie (woj. dolnośląskie);
Stowarzyszenie FiberArt za uratowanie przed zabudową zielonych terenów na Górczynie w Poznaniu (woj. wielkopolskie);
Stowarzyszenie Inicjatyw Artystycznych Supernova z Białegostokuza organizację kawiarenek artystycznych, podczas których wypracowano listę postulatów dotyczących współpracy między władzami samorządowymi a lokalnymi twórcami (woj. podlaskie);
Stowarzyszenie Zacięcie z Krakowa za działanie na rzecz stworzenia miejsca spotkań i działań dla mieszkańców (woj. małopolskie).
