Ośrodki pomocy społecznej są dostępne dla osób z niepełnosprawnościami. Gorzej wygląda sytuacja jeśli chodzi o ośrodki kultury, a we wszystkich miejscowościach generalnie brakuje ławek. To konkluzje spacerów badawczych, jakie przeprowadzili przedstawiciele Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej Bona Fides wraz z mieszkańcami ośmiu gmin powiatu będzińskiego.
W czerwcu 2024 r., w ramach projektu finansowanego z dotacji przyznanej przez German Marshall Fund of the United States oraz USAID, przedstawiciele Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej Bona Fides wraz z mieszkańcami ośmiu gmin powiatu będzińskiego przeprowadzili serię „spacerów badawczych” ulicami Będzina, Bobrownik, Czeladzi, Mierzęcic, Psarów, Siewierza, Sławkowa i Wojkowic. Spacer badawczy jest jedną z technik konsultacji społecznych wykorzystywaną do mapowania konkretnych miejsc i elementów wymagających interwencji oraz badania odczuć i potrzeb badanych osób dotyczących różnych aspektów przestrzeni.
W zależności od miejscowości w spacerach wzięło udział od kilku do kilkunastu osób. Najmniej mieszkańców towarzyszyło społecznikom w Bobrownikach, gdzie w spacerze wspólnie z ekspertami Bona Fides wzięło udział 2 osoby. Z drugiej strony w Będzinie zebrała się liczna grupa 12 osób, które zdecydowały się odpowiedzieć na zaproszenie stowarzyszenia.
Spacer badawczy miał na celu przyjrzeć się przestrzeni publicznej każdej z miejscowości m.in. pod kątem stanu nawierzchni (jakość chodników, krawężniki), małej architektury (ławki, kosze na śmieci, oświetlenie uliczne, stojaki na rowery) czy ewentualnych skupisk śmieci pod kątem ich dostępności dla pieszych, a w szczególności dla osób ze szczególnymi potrzebami.
Osoba ze szczególnymi potrzebami to ktoś, kto z powodu swoich cech fizycznych, psychicznych lub sytuacyjnych musi podejmować dodatkowe działania lub korzystać z dodatkowych środków, aby pokonać przeszkody i uczestniczyć w różnych aspektach życia na równi z innymi. Mogą to być osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności, ale nie tylko. Do tej grupy zaliczają się bowiem także kobiety w ciąży, opiekunowie małych dzieci, seniorzy, osoby z większym bagażem czy z różnymi kontuzjami.
Spośród wszystkich miejscowości, w których zorganizowane zostały spacery największą ilością dobrych praktyk mogą pochwalić się Bobrowniki. – W centrum Bobrownik, gdzie spacerowaliśmy, były proste i obniżone chodniki, wytyczone ścieżki rowerowe, porządne przystanki autobusowe. To niby powinien być standard, ale jednak w wielu innych miejscach tego nie ma – tłumaczy Grzegorz Wójkowski, prezes Bona Fides. Społecznicy i mieszkańcy tu także jednak znaleźli miejsca, które wymagają poprawy. – Tak jak w innych miejscowościach w Bobrownikach generalnie brakuje ławek. Powinno się je stawiać na chodnikach, żeby zmęczeni mieszkańcy, szczególnie seniorzy, mogli sobie odpocząć. W innym przypadku wiele osób po prostu zamykamy w domu – podkreśla Wójkowski. – Także w pięknym Parku Gminnym jest bardzo mało ławek, a przecież jest to miejsce odpoczynku, w którym powinno być ich znacznie więcej niż gdzie indziej – dodaje.
Społecznicy zwrócili uwagę, że w kilku miejscowościach w trakcie spacerów w centralnych punktach bądź w parkach natrafili na ubikacje, często bezpłatne, gdzie mieszkańcy mogą załatwiać swoje potrzeby. Tak było w Bobrownikach, Będzinie, Siewierzu i Sławkowie. – Co ważne, nie są to jakieś zniszczone i śmierdzące toi-toie, ale porządne i czyste toalety, gdzie wchodząc nie musimy się martwić o to czy nie wrócimy z nich z jakimiś chorobami – mówi Karolina Ginejko ze Stowarzyszenia Bona Fides, organizatorka spacerów.
Uogólniając informacje zebrane podczas spacerów społecznicy zauważyli również, że we wszystkich gminach nie ma problemów z dostępnością ośrodków pomocy społecznej dla osób z niepełnosprawnościami. To dobra i potrzebna praktyka. Niestety znacznie gorzej jest z instytucjami kultury, tzn. z domami kultury czy bibliotekami. – W Siewierzu osoba na wózku inwalidzkim nie wejdzie do biblioteki, ani do centrum kultury sportu i turystyki, w Sławkowie do biblioteki, a w Wojkowicach do ośrodka kultury – wylicza Grzegorz Wójkowski. – Osoby z niepełnosprawnościami mają takie same prawo korzystać z kultury, jak każdy inny mieszkaniec. Niezbędne jest więc, żeby instytucje kulturalne były dla nich dostępne – podkreśla Wójkowski.
Wnioski ze spacerów zostały opracowane przez pracowników stowarzyszenia i wysłane do władz ośmiu gmin, a także opublikowane na stronie internetowej. – Liczymy na to, że przygotowane przez nas raporty pomogą władzom gmin w projektowaniu przestrzeni publicznej, aby stała się ona bardziej dostępna i przyjazna dla pieszych, a w szczególności dla osób ze szczególnymi potrzebami – mówi Karolina Ginejko.
